Ung thư vòm mũi họng cần được xem xét khi có các dấu hiệu hoặc triệu chứng của bệnh tai, mũi và họng ở những bệnh nhân đến từ miền nam Trung Quốc (đặc biệt là Hồng Kông và tỉnh Quảng Đông) hoặc các nước Đông Nam Á (trong đó có Việt Nam). Yếu tố môi trường, virus Epstein-Barr và các yếu tố di truyền có liên quan đến sự phát triển của ung thư vòm mũi họng. Bệnh nhân thường có triệu chứng một khối u vùng góc hàm. Những triệu chứng khác có thể bao gồm viêm tai giữa thanh dịch cùng bên, nghe kém, nghẹt mũi, chảy máu cam, chảy mũi mủ hoặc máu, và bệnh lý thần kinh mặt hoặc liệt thần kinh mặt. Thường điều trị bệnh bằng xạ trị. Việc bổ sung hóa trị liệu thường cho kết quả tốt. (Am Fam Physician 2001; 63:1776-82,1785).
Chẩn đoán
Bệnh sử và khám thực thể

Khai thác bệnh sử kỹ lưỡng và khám thực thể tổng quát là rất cần thiết ở những bệnh nhân có những khó chịu ở tai, mũi và họng, đặc biệt là bệnh nhân có nguy cơ cao bị bệnh ung thư vòm mũi họng. Thông thường, bệnh nhân ung thư  vòm mũi họng có biểu hiện một  khối ở vùng cổ (do di căn đến hạch vùng cổ). viêm tai giữa thanh dịch một bên do khối u làm tắc vòi eustachian.
Bệnh nhân cũng có thể có các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy máu cam, chảy mũi mủ hoặc máu, giảm thính lực, ù tai hoặc nhức đầu. Bệnh nhân ung thư vòm mũi họng có thể có tăng cảm, dị cảm hay loạn cảm mặt ở những vùng do thần kinh V2 hoặc V3 chi phối. Sự xâm nhập vào thần kinh sọ não có thể gây liệt. Chẩn đoán phân biệt bệnh ung thư vòm mũi họng với các khối khác ở vùng này  (ví dụ, lymphoma, bệnh Hodgkin), u hạt Wegener và mucocele.
Nội soi
Nội soi vòm có thể giúp phát hiện tổn thương. Hơn nữa, nội soi cho phép
sinh thiết nếu nghi ngờ khối u.
Xét nghiệm
Mặc dù xét nghiệm huyết thanh tìm vi rút Epstein-Barr không phải là một công cụ chẩn đoán ung thư vòm mũi họng, nhưng nó có thể có ích trong một số bệnh nhân. Xét nghiệm miễn dịch liên kết enzyme xác định hệ gen vi-rút Epstein-Barr có thể hữu ích ở những bệnh nhân có bệnh hạch cổ nhưng không thấy tổn thương nguyên phát.
Đánh giá khối u và Giai đoạn
Hình ảnh khối u
MRI là phương pháp được lựa chọn cho việc đánh giá hình ảnh của bệnh ung thư vòm mũi họng.
Chụp X quang ngực, siêu âm gan và xạ hình xương có thể hỗ trợ trong việc đánh giá di căn của bệnh, phân giai đoạn và điều trị.
Sự lan rộng của khối u
Qua đường tiếp xúc với các cấu trúc lân cận, ví dụ như dây thần kinh và mạch máu, sự xâm nhập của ung thư mũi họng từ ngoài vào trong sọ qua những khe nứt ở nền sọ. Ung thư cũng có thể xâm nhập trực tiếp vào xương. Đánh giá sự tiến triển của bệnh dựa trên mức độ hư hại của giải phẫu vùng mũi họng. cũng như mức độ xâm nhập của khối u vào các mô xung quanh.
Sự hiện diện của hạch cổ là dấu hiệu của di căn xa. Phổi, tiếp theo là xương, là những vị trí  phổ biến nhất cho di căn.
Giai đoạn
Ủy ban về ung thư Mỹ và hiệp hội chống ung thư Quốc tế chia giai đoạn dựa vào các tổ chức liên quan ở vùng vòm bị ảnh hưởng.
Điều trị
Ung thư vòm mũi họng thường được điều trị bằng xạ trị. Sau khi xạ trị đầy đủ, chỉ có khoảng 10 đến 20% các ca có khối u khu trú tử vong. kết quả điều trị khối u tại chỗ sẽ tốt hơn đối với bệnh giai đoạn đầu. Các nghiên cứu gần đây đã chứng minh rằng việc đồng thời hóa trị và xạ trị sẽ có hiệu quả trong điều trị ung thư vòm mũi họng khu trú và xâm lấn. Tuy nhiên, di căn xa tiếp tục cản trở việc cải thiện tỉ lệ sống sót cho bệnh nhân bị ung thư vòm mũi họng.

            TS. BS Trần Anh Tuấn

                                                                         Nguồn: CHENG HER, MD, Trường Đại học Y Wisconsin, Madison, Wisconsin