Khi nào cần mổ xoang? (phẫu thuật nội soi xoang chức năng còn gọi là mổ FESS)

Trước khi quyết định có mổ xoang hay không? chúng ta cần phải hiểu rõ cơ chế bệnh sinh của nó, phẫu thuật xoang sẽ giải quyết được gì? Những tai biến có thể xảy ra khi mổ xoang

Bệnh sinh của viêm xoang

Bệnh sinh của viêm xoang bắt đầu từ tình trạng viêm niêm mạc xoang do nhiều yếu tố gồm viêm đường hô hấp cấp, dị ứng, các yếu tố môi trường ảnh hưởng. Viêm gây phù niêm mạc, tắc lỗ thông mũi xoang, ứ đọng dịch làm giảm pH, PO_2. Sự thay đổi môi trường như vậy tạo điều kiện để vi trùng phát triển gây nhiễm trùng, đến lượt nhiễm trùng lại gây phù niêm mạc hơn và chu trình cứ tiếp tục như thế làm tình trạng viêm xoang ngày càng nặng hơn. Trong trường hợp viêm xoang cấp tình trạng viêm nhiễm sẽ được giải quyết dù có hay không có sử dụng kháng sinh, sự dẫn lưu xoang sẽ được tái lập. Còn trong viêm xoang mạn, tình trạng viêm nhiễm kéo dài, tắc dẫn lưu kéo dài và nhiễm trùng kéo dài. Cơ chế cho sự viêm nhiễm kéo dài có thể do nhiễm trùng kéo dài hoặc bệnh nhân có yếu tố dễ bị viêm niêm mạc mạn tính (tố bẩm) ví dụ đáp ứng miễn dịch khác thường, nhiễm nấm bán cấp hoặc bị bất thường về giải phẫu.

Chỉ định phẫu thuật viêm xoang thường được thực hiện đối với những trường hợp viêm xoang mạn tính, khi các triệu chứng viêm xoang kéo dài không dứt mặc dù đã điều trị bằng thuốc thích hợp, và khi nội soi mũi xoang và CT xoang có dấu hiệu bất thường.

Một điều cần phải nhớ là : bản thân phẫu thuật viêm xoang không làm thay đổi về bản chất hoạt động của niêm mạc xoang trong viêm xoang mạn tính. Điều đó có nghĩa nó không chữa được bệnh mà chỉ là biện pháp phụ trợ với điều trị bằng thuốc. Nó làm giảm về tần xuất, thời gian và độ nặng của viêm xoang, cải thiện về khứu giác, tần suất đập lông chuyển. Phẫu thuật có thể lấy đi cấu trúc xương gây tắc, lấy niêm mạc bị hư hại, mở thông các lỗ thông xoang. 18-25% trường hợp cần mổ lại, thường do tái tắc lỗ thông mũi xoang, polyp mũi gây tắc hoặc bệnh nhân bị di chứng dính sau phẫu thuật xoang.

1. 1.       Chảy máu trong và sau mổ
2. 2.       Tai biến truyền máu
3. 3.       Dò dịch não tủy
4. 4.       Ảnh hưởng thị lực : mù hoặc nhìn đôi
5. 5.       Tai biến gây mê
6. 6.       Giảm khứu giác

Ngoài ra phẫu thuật viêm xoang còn hay gây một di chứng rất khó sửa chữa đó là dính sau mổ (nếu phẫu thuật viên có kinh nghiệm và trang thiết bị đầy đủ thì ít gặp di chứng này)

Tóm lại: bản thân phẫu thuật viêm xoang không làm thay đổi về bản chất của bệnh hay nói khác hơn nó không chữa được bệnh mà chỉ là biện pháp phụ trợ giải quyết các hậu quả của viêm xoang gây ra cũng như tạo điều kiện để phương pháp điều trị bằng thuốc nhanh chóng và hiệu quả hơn. Phẫu thuật viêm xoang chỉ được chỉ định đối với các trường hợp viêm xoang mạn tính (xem thêm bài này) kéo dài không dứt dù đã được điều trị bằng thuốc thích hợp (thích hợp ở đây cần phải hiểu là đã được các bác sĩ tai mũi họng điều trị bài bản đúng cách)

                                                                                                 TS.BS. TRẦN ANH TUẤN