– Triệu chứng cảm hãy nhớ rằng nhiễm trùng tai gần như luôn đi sau chứng cảm cúm. Nước mũi thường chuyển từ không màu sang vàng hoặc xanh trước khi nhiễm trùng tai xuất hiện.
– Bé quấy khóc cả ban ngày và ban đêm.
– Kêu đau ở tai hoặc không nghe được.
– Thức giấc nhiều hơn về đêm.
– Không muốn nằm xuống.
– Sốt thường là không cao (38,30C - 38,90C), có thể không sốt.
– Bé đột nhiên quấy khóc hơn nhiều trong đợt cảm.
– Chảy dịch từ tai – nếu nhìn thấy máu hay mủ chảy ra từ tai, nhiều khả năng đó là nhiễm trùng tai kèm rách màng nhĩ. Bạn đừng lo! Những vết rách này hầu như sẽ liền lại tốt, và khi màng nhĩ rách bé sẽ ít cảm thấy đau hơn.
 

1. Không có biểu hiện cảm nếu bé có một vài triệu chứng kể trên nhưng không có biểu hiện cảm thì khả năng nhiễm trùng tai là rất thấp, trừ khi trước đó bé đã từng bị nhiễm trùng tai không kèm biểu hiện cảm.

2. Kéo tai hay vỗ vào tai mình ở trẻ dưới 1 tuổi bé ở độ tuổi này chưa có khả năng nhận biết chính xác vị trí đau tai và không thể chỉ ra đau xuất phát từ tai hay vùng cạnh tai.

>>xem thêm: nhiễm trùng tai trong
 

Mọc răng khi răng đau bé nghĩ cái đau xuất phát từ tai.

Bé thích chơi với tai của mình trẻ thường có ấn tượng mạnh với bộ phận kỳ lạ dính vào đầu mình. Chúng thích khám phá, nghịch tai và đặc biệt thích nhét ngón tay vào cái lỗ kỳ lạ ở giữa.

3. Không kêu đau tai (ở trẻ đủ lớn, thường là khi lên 2 hoặc lên 3).

Lời khuyên: Trẻ thường kéo tai đơn giản để chơi đùa. Kéo tai khi không có các biểu hiện nêu trên hiếm khi là biểu hiện của nhiễm trùng tai.
 

Nhận biết mọc răng ở trẻ nhỏ:

Chứng đau thường bắt đầu khi bé được 4 tháng và tiếp tục cho tới khi bé mọc răng hàm lúc 2 tuổi.
Bé kéo tai hay chọc vào tai nhưng không có dấu hiệu cảm hoặc sốt.
Quấy khóc hoặc thức giấc ban đêm mà không có biểu hiệu cảm hay sốt.
Có thể sốt dưới 38 độ C.
Mọc răng thường không gây chảy nước mũi, nhưng gây chảy nước dãi.
 

Về giải phẫu, tai chia làm 3 phần: ống tai ngoài, tai giữa nơi nhiễm trùng xuất hiện, và tai trong nơi có các dây thần kinh và trung tâm giữ thăng bằng. Một màng mỏng (màng nhĩ) phân cách tai ngoài và tai giữa. Khoang của tai giữa nối với phần sau của mũi thông qua vòi Eustache.

Vòi Eustache chưa trưởng thành ở trẻ nhỏ ống này ngắn hơn và nằm nghiêng. Vì vậy vi khuẩn dễ di chuyển từ mũi và họng lên khoang tai giữa. Khi trẻ lớn lên, ống này đứng thẳng hơn khiến vi khuẩn phải đi ngược lên cao để tới được tai giữa. Đó là một trong những lý do khiến trẻ lớn ít bị nhiễm trùng tai.

Cảm khi bé bị cảm, đường mũi bị phù nề và chất nhầy đọng lại ở phần sau của mũi, môi trường này tạo điều kiện cho vi khuẩn vốn tồn tại bình thường ở mũi và họng bắt đầu phát triển quá mức. Khi bị cảm, chất nhầy cũng được tiết ra ở khoang tai giữa, giống như ở trong xoang.

Vi khuẩn xâm lấn vi khuẩn di chuyển qua vòi Eustache vào khoang tai giữa, chúng sinh sôi nảy nở trong môi trường chất nhầy đã bị kẹt ở đó từ trước. Mủ bắt đầu hình thành và chẳng mấy chốc khoang tai giữa chứa đầy vi khuẩn, mủ và dịch nhầy đặc.

Đau tai mủ khiến màng nhĩ phồng lên, gây đau. Khi khám tai, bác sĩ sẽ phát hiện màng nhỉ đỏ, phồng lên vì mủ. Trong viêm tai giữa, màng nhĩ đỏ và phồng lên vì mủ.

Giảm thính lực dịch tiết tụ lại trong tai giữa ép vào nàng nhĩ, ngăn không cho màng này dao động bình thường (bác sĩ thường nói có dịch ở tai giữa). Dịch cũng làm tắc vòi Eustach và khiến bé ù tai giống như khi đi máy bay. 
 

Không, vi khuẩn bên trong tai gây nhiễm trùng tai không lây lan. Virus gây cảm dẫn tới nhiễm trùng tai thì lây lan. Thông thường, nếu nhiễm trùng tai xuất hiện 1 tuần sau cảm thì bé không còn là nguồn lây nhiễm nữa.
 

Nghiên cứu mới cho thấy 80% nhiễm trùng tai không biến chứng sẽ tự khỏi trong vòng 4-7 ngày không cần kháng sinh. Trường hợp cần điều trị kháng sinh, liệu trình được khuyến cáo kéo dài 7 ngày.

Nguyên tắc điều trị nhiễm trùng tai bao gồm điều trị chứng đau tai, chống nhiễm khuẩn bằng kháng sinh và theo dõi sau điều trị.

Giảm đau.

Paracetamol hoặc ibuprofen là thuốc giảm đau hiệu quả cho chứng đau tai. Có thể sử dụng cùng lúc cả hai thuốc này nếu một thuốc tỏ ra không hiệu quả.

Chườm ấm dùng khăn ấm ấp vào tai.

Dầu oliu ấm, dầu thực vật ấm nhỏ vài giọt các loại dầu trên vào tai. Chú ý không để dầu quá nóng. Nếu thấy dịch hay mủ chảy ra từ tai, tuyệt đối không được nhỏ các loại dầu nêu trên vào tai.

Kháng sinh.

Liệu trình kháng sinh 7 ngày là khuyến cáo đang được áp dụng, tuy nhiên tùy theo tình trạng bệnh, bác sĩ tai mũi họng có thể yêu cầu kéo dài thời gian dùng kháng sinh. Nên cho bé uống đủ số ngày chỉ định kể cả nếu bé đã cảm thấy dễ chịu hơn sau 2 hay 3 ngày điều trị. Làm vậy để đảm bảo nhiễm trùng không quay trở lại. Các kháng sinh thường được sử dụng bao gồm: amoxicillin, augmentin, azithromycin, các cephalosporin thế hệ I, II, III. Trường hợp có rách màng nhĩ, bác sĩ có thể kê đơn thuốc nhỏ tai gồm kháng sinh và hydrocortisone, giúp ống tai lành tốt hơn.

Việc thường xuyên dùng kháng sinh mạnh hơn có thể khiến vi khuẩn gây nhiễm trùng tai ở con bạn kháng lại các thuốc kháng sinh mạnh, khiến những đợt nhiễm trùng tai tiếp theo rất khó điều trị. Để tránh hiện tượng kháng kháng sinh, bác sĩ có thể bắt đầu bằng amoxicillin đơn thuần. Kể cả nếu amoxicillin không có tác dụng một hay hai lần trước, vẫn có khả năng vi khuẩn gây nhiễm trùng lần này là loại khác và vẫn nhạy cảm với amoxicillin, nhất là nếu hai lần nhiễm trùng tai cách nhau hơn 2 tháng.

Có thể dùng kháng sinh mạnh trong các trường hợp sau:

– Nếu triệu chứng sốt và quấy khóc không cải thiện sau 48 - 72 giờ điều trị kháng sinh, bé có thể cần kháng sinh mạnh hơn.
– Nếu amoxicillin không có tác dụng trong 2 hoặc 3 lần điều trị trước đó thì những lần sau có thể dùng kháng sinh mạnh ngay.
– Nếu bé đã dùng amoxicillin trong vòng 6 tuần trước đó, và lại bị đợt nhiễm trùng tai khác, nhiều khả năng vi khuẩn này kháng amoxicillin và cần dùng kháng sinh mạnh hơn.
– Nếu bé dị ứng với amoxicillin.
– Nếu bệnh vẫn dai dẳng sau một đợt điều trị amoxicillin.

Chú ý kháng sinh chỉ tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng tai, chúng không giúp điều trị virus gây các biểu hiện cảm. Vì vậy triệu chứng chảy nước mũi và ho có thể không được cải thiện trong vòng 14 ngày.
 

Không nhất thiết phải dùng kháng sinh, nhưng chúng sẽ có ích vì các lý do sau:

Thuốc kháng sinh giúp bé dễ chịu nhanh hơn nhờ loại bỏ vi khuẩn, do đó giảm sốt và đau tai sớm hơn. Trẻ thường cảm thấy dễ chịu hơn sau 1 hay 2 ngày dùng kháng sinh.
Nếu để nhiễm trùng tai tự lành, bé thường phải chịu sốt và đau trong 4-7 ngày.
Kháng sinh giúp phòng ngừa tình trạng viêm lan tới não và xương quanh tai, tuy biến chứng này rất hiếm gặp nhưng vẫn có thể xảy ra.
Nghiên cứu mới cho thấy 80% nhiễm trùng tai không biến chứng sẽ tự khỏi trong vòng 4-7 ngày không cần kháng sinh. Tại các nước phát triển, một số cha mẹ chọn cách không dùng kháng sinh cho con, chỉ dùng các thuốc hạ nhiệt giảm đau dạng thuốc nhỏ tai gây tê Auralgan và thuốc uống ibuprofen hay paracetamol.

Tác dụng phụ của kháng sinh.

– Tiêu chảy
– Ban do nấm ở vùng mang tã
– Nấm ở miệng
– Nôn
– Phát ban

Diễn biến điều trị.

– Nhiễm trùng: kháng sinh tiêu diệt vi khuẩn, làm giảm sốt và đau sau vài ngày.
– Dịch ở tai giữa sẽ mất đi sau 3 ngày tới 3 tháng! Dịch này từ từ thoát qua vòi Eustache xuống mũi. Dùng nhiều đợt kháng sinh liên tiếp không giúp đẩy nhanh quá trình thoát dịch vì sau một đợt kháng sinh, dịch trong tai thường không nhiễm khuẩn nữa. Chứng dị ứng hay nghẹt mũi mạn tính có thể làm tắc vòi Eustache, ngăn cản dịch thoát khỏi tai. Thính lực của trẻ có thể giảm cho tới khi dịch thoát hết ra ngoài, hiện tượng này chỉ là tạm thời.
– Triệu chứng chảy nước mũi, thường do virus cảm gây ra chứ không phải do vi khuẩn, có thể kéo dài 3-14 ngày.
 

Phần lớn bác sĩ sẽ chỉ định khám lại trong vòng 1-4 tuần sau nhiễm trùng tai. Mục đích của việc khám lại là để kiểm tra:
Đã hết nhiễm trùng chưa?
Dịch trong tai đã thoát hết ra ngoài chưa?
Nếu bé lại xuất hiện nhiễm trùng tai thì đó là đợt nhiễm trùng mới hay vẫn là diễn biến tiếp theo của đợt cũ (điều này giúp đưa ra lựa chọn kháng sinh phù hợp).
Chú ý: tránh điều trị quá mức bằng cách lặp đi lặp lại các đợt kháng sinh. Trong lần khám lại, bác sĩ có thể vẫn thấy dịch trong tai, nhưng nếu màng nhĩ không đỏ và không phồng, trẻ hoạt động bình thường thì không cần dùng thêm một đợt kháng sinh nữa.

Dịch tai mạn tính.

Như đã nói ở trên, đôi khi phải mất 1 đến 2 tháng dịch mới thoát hết ra khỏi khoang tai giữa. Trong giai đoạn này, trẻ có thể nghe không rõ. Điều này không nguy hiểm và không gây mất thính lực vĩnh viễn.

Thông thường dịch thoát hết khỏi tai giữa sau 2-3 tuần. Tuy nhiên, trong một số trường hợp dịch nằm lại lâu hơn, chẳng hạn như khi chức năng vòi Eustache bị rối loạn. Nguyên nhân có thể là do nhiễm trùng xoang mạn tính, dị ứng mũi và cảm thường xuyên. Dịch nằm lại trong tai hơn 3-4 tháng có thể đặc lại và trở nên dính, còn được gọi là ‘tai keo dính’. Trường hợp này cần sự can thiệp của bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng.

Bé có thể bị chậm nói nếu khó nghe kéo dài trong 2 năm đầu đời, khi phát triển ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng. Ảnh hưởng này mang tính tạm thời nhưng nếu diễn ra quá lâu thì phát triển ngôn ngữ có thể bị chậm nhiều.